ในการประชุมคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) ครั้งที่ 1/2557 เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2557 โดยมี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธานในการประชุม ที่ประชุมเห็นชอบในหลักการร่างนโยบายและแผนการบริหารจัดการที่ดินของประเทศ ซึ่งประกอบด้วยยุทธศาสตร์ 4 ด้าน คือ
- ยุทธศาสตร์ที่ 1 ด้านการรักษาความสมดุลทางธรรมชาติ การอนุรักษ์ และการใช้ประโยชน์ที่ดินและทรัพยากรดินอย่างยั่งยืน
- ยุทธศาสตร์ที่ 2 ด้านการใช้ที่ดินและทรัพยากรดินเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและเป็นธรรม
- ยุทธศาสตร์ที่ 3 ด้านการจัดที่ดินให้ประชาชนผู้ด้อยโอกาสอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม
- ยุทธศาสตร์ที่ 4 ด้านการบริหารจัดการที่ดินและทรัพยากรดิน
ซึ่งการดำเนินงานในระยะแรก มุ่งเน้นด้านการจัดที่ดินให้แก่ผู้ยากไร้ที่ไม่มีที่ทำกิน ตามยุทธศาสตร์ที่ 3 เพื่อให้มีความสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาล เรื่องการลดความเหลื่อมล้ำและแก้ไขปัญหาการไร้ที่ดินทำกินของเกษตรกรและผู้ที่ยากจน ทั้งนี้ ในการประชุม ประธานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี) ได้มอบนโยบายการจัดที่ดินให้แก่ผู้ยากไร้ที่ไม่มีที่ทำกินดังนี้ คือ
- การจัดที่ดินให้แก่ผู้ยากไร้ โดยไม่ให้กรรมสิทธิ์ แต่อนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินของรัฐเป็นกลุ่มหรือชุมชน ตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่ คทช. กำหนด ในรูปแบบสหกรณ์ชุมชน หรือรูปแบบอื่นที่เหมาะสม เพื่อร่วมกันบริหารจัดการที่ดิน รวมทั้งส่งเสริมการประกอบอาชีพตามศักยภาพของพื้นที่
- ที่ดินของรัฐทุกประเภท ต้องป้องกันไม่ให้มีการบุกรุกโดยเด็ดขาด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
- พื้นที่ต้นน้ำลำธาร ชั้นคุณภาพลุ่มน้ำชั้นที่ 1 และ 2 ซึ่งในหลักการต้องให้ผู้บุกรุกออกจากพื้นที่และให้หน่วยงานของรัฐพิจารณาหาแนวทางแก้ไขให้เหมาะสม โดยน้อมนำแนวพระราชดำริ เช่น โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ โครงการหมู่บ้านป่าไม้แผนใหม่ มาพัฒนาและดูแลหมู่บ้านที่อยู่ในป่า
- พื้นที่กันชนรอบพื้นที่ป่าอนุรักษ์และพื้นที่ป่าสมบูรณ์ ให้จัดในรูปแบบป่าชุมชน เพื่อป้องกันไม่ให้พื้นที่ป่าสมบูรณ์ถูกบุกรุก
- การจัดที่ดินของรัฐให้แก่ผู้ยากไร้ ภายใต้การดำเนินงานของ คทช. ให้เป็นไปตามกฎหมายและหลักเกณฑ์ที่หน่วยงานของรัฐ และ คทช. กำหนด เรียกชื่อว่า "การจัดที่ดินทำกินให้ชุมชน"
แนวทางการดำเนินงานประกอบด้วย
- จัดหาที่ดินที่จะจัดให้แก่ผู้ยากไร้ที่ไม่มีที่ดินทำกิน พร้อมการตรวจสอบรายชื่อผู้ครอบครอง
- กำหนดหลักเกณฑ์และคุณสมบัติของผู้ที่จะได้รับการจัดที่ดิน
- จัดที่ดินให้แก่ผู้ยากไร้ที่ไม่มีที่ดินทำกินในรูปสหกรณ์ชุมชนหรือรูปแบบอื่นที่เหมาะสม เพื่อรับรองสิทธิชุมชน โดยมิให้กรรมสิทธิ์ แต่อนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ หรืออยู่อาศัยทำกินตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
- จัดตั้งกลไกการบริหารจัดการที่ดิน รวมทั้งส่งเสริม สนับสนุนให้สหกรณ์/ชุมชน เกิดความเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้ตามแนวพระราชดำริ
- ส่งเสริม พัฒนาอาชีพ และการตลาดในรูปแบบเศรษฐกิจชุมชนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีมาตรการอนุรักษ์ดินและน้ำที่เหมาะสม
ประเภทของที่ดินที่จะนำมาจัด
- ประเภทที่ 1 พื้นที่ว่างเปล่าไม่มีผู้ครอบครอง และมีศักยภาพในการจัดที่ดิน
- ประเภทที่ 2 ที่ดินของรัฐที่ราษฎรครอบครอง
- ประเภทที่ 3 ที่ดินของรัฐที่ต้องดำเนินการตามกฎหมายก่อน
หน่วยงานรับผิดชอบ ประกอบด้วย
- กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- กระทรวงมหาดไทย
- กระทรวงการคลัง
- กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
- กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
- กระทรวงกลาโหม
- จังหวัดที่มีพื้นที่เป้าหมาย
